ABD'nin Yapay Zeka Eylem Planı

Yapay zeka artık yalnızca teknolojik gelişmelerin bir sonucu değil; aynı zamanda devletlerin ekonomik, askeri ve stratejik çıkarları için geliştirdikleri bir güç aracı haline geldi. Bu dönüşümün farkında olan ülkelerden biri olan Amerika Birleşik Devletleri, 23 Temmuz 2025 tarihinde düzenlenen bir zirvede resmi olarak Yapay Zeka Eylem Planını kamuoyuna duyurdu.

Zirvede Açıklanan Vizyon: Küresel Hakimiyet

Temmuz 2025'te yayımlanan Eylem Planı’nın giriş bölümünde yer alan ifadeler, ABD'nin bu teknolojiyi yalnızca bir araç değil, jeopolitik güç için bir zorunluluk olarak gördüğünü açıkça ortaya koyuyor:

“Amerika Birleşik Devletleri, yapay zeka alanında küresel hakimiyet elde etmek için bir yarış içindedir. En büyük yapay zeka ekosistemine sahip olan ülke, küresel yapay zeka standartlarını belirleyecek ve geniş ekonomik ve askeri faydalar elde edecektir. Uzay yarışını kazandığımız gibi, Amerika Birleşik Devletleri ve müttefiklerinin bu yarışı kazanması da zorunludur.”

Bu açıklama, sadece bir vizyon değil; aynı zamanda ABD’nin yapay zeka konusunda nasıl bir strateji izleyeceğinin de net bir göstergesi.

Eylem Planının Temel Hedefleri

Plan, birkaç temel alana odaklanıyor:

1. Yapay Zeka Güvenliği ve Standartlar

ABD, özellikle kritik altyapılarda kullanılan yapay zeka uygulamalarının test edilmesi ve denetlenmesini zorunlu kılacak ulusal standartları belirlemeyi hedefliyor. Ancak bu standartların kim tarafından ve ne şekilde belirleneceği tartışma konusu.

2. Veri Mahremiyeti ve Etik

Plan, veri mahremiyetine dair söylemler içerse de, güçlü bir veri koruma yasası yerine daha çok rehberlik eden ve isteğe bağlı uygulamalara dayanıyor. Bu da, bazı eleştirmenlere göre şirketlerin çıkarlarını önceleyen bir yaklaşım olarak yorumlanıyor.

3. İş Gücü Dönüşümü

Yapay zekanın iş gücü üzerindeki etkilerine dair çeşitli eğitim programları ve iş güvencesi önlemleri planlanıyor. Ancak sendikalar ve çalışan grupları, bu vaatlerin henüz uygulamada karşılık bulmadığını belirtiyor.

4. Kamu Kurumlarında Yapay Zeka Kullanımı

Göçmenlik, sağlık, adalet gibi alanlarda yapay zekanın daha aktif kullanılması hedefleniyor. Fakat bu teknolojilerin ayrımcılık üretme ihtimaline dair ciddi endişeler var.

Tartışmalı Kararlar: FTC’nin Yetkileri Kısıtlandı

ABD’nin Eylem Planı yalnızca hedefler değil, aynı zamanda bazı ciddi kısıtlamalar da içeriyor. En dikkat çeken başlık ise, Federal Ticaret Komisyonu’nun (FTC) yetkileriyle ilgili:

Eylem Planı, FTC’nin yapay zeka şirketlerine karşı yaptırım gücünü kısıtlıyor. Dahası, FTC, kötüye kullanılan yapay zeka uygulamalarını eleştiren makalelerini web sitesinden kaldırmaya başladı.

Bu gelişme, şeffaflık ve kamu yararı açısından ciddi bir gerilemeyi işaret ediyor. FTC gibi bağımsız bir denetleyici kurumun yetkisizleştirilmesi, yapay zekanın etik ve sorumlu gelişimini denetleyecek mekanizmaların zayıflatılması anlamına geliyor.